-
1 detero
dē-tero, trīvī, trītum, ere1) стирать, натирать ( strata viarum pedibus detrīta Lcr)2) шлифовать, тщательно отделывать или устранять ( sibi multa H — о стихах)3) молотить (frumenta Col; segetem Vop)4) ослаблять, понижать ( ardorem et ferociam militum T); уменьшать, умалять ( laudes alicujus H)5) ухудшать, портитьnimia cura deterit magis, quam emendat PJ — чрезмерное усердие больше портит, чем улучшает (дело) -
2 affero
af-fero, attulī, allātum, afferre1) приносить, доставлять (pacem ad aliquem Pl; alicui auxilium Lcn; litteras ad aliquem a. C; ager segetes affert Col; bruma nives affert Lcr)consilium a. L, QC — подать советdentes in aliquem a. Vr — вонзить зубы в кого-л.vim alicui a. C etc. — применить насилие к кому-л. (силой заставить кого-л.)manus a. alicui C — броситься (напасть) на кого-л.manus sibi a. C — наложить на себя рукиmanus alicui rei a. C — разграбить (украсть) что-л., но тж. Sen испортить (исказить, извратить или обесценить) что-л.pro se manūs a. C — защищать самого себяa. mortem Pl, C — причинить смертьa. delectationem C — доставить удовольствиеa. spem C — внушить (подать) надеждуmultum (тж. multam utilitatem) a. C — быть весьма полезнымnihil a. ad aliquid C — быть бесполезным для чего-л.ad bene vivendum a. C — способствовать (содействовать) хорошей жизниaliquid ad rem publicam a. C — оказать кое-какие услуги государствуdetrimentum a. Cs — нанести ущербalicui laetitiam a. C — доставлять кому-л. радостьin re militari nova a. Nep — ввести новшества (внести новое) в военное делоalicui magnam cladem a. C — послужить причиной чьего-л. большого пораженияconsolationem a. C — давать утешение2) добавлять, вносить (addere atque a. multa C)in rebus aliquid certius allaturi L — (историки), надеющиеся внести в историю несколько большую достоверность3) уведомлять, сообщать (aliquid novi C; rumores crebri ad eum afferebantur Cs)4) возвр.se a. и pass. afferri — приходить, отправляться, появляться ( ad aliquem locum L)haud auspicato huc me attuli Ter — не в добрый час пришёл я сюда5) приводить ( exemplum PM); представлять ( argumentum QC); ссылаться, возражатьad ea, quae dixi, affer, si quid habes C — возрази, если можешь, на то, что я сказалquid enim poterit dicere? an aetatem afferet? C — что же он мог бы сказать? сослаться на свой возраст?cur credam, afferre possum C — могу обосновать, почему я так думаю -
3 conficio
cōn-ficio, fēcī, fectum, ere [ facio ]1) делать, вырабатывать, изготовлять (anulum, soccos sua manu C; aliquid sibi suis manibus Ap; chartam Vop)2) совершать (facinus C; caedem Nep)sacra per mulieres confīci soient C — религиозные обряды (в честь Цереры) исполняются обычно женщинами3)а) заканчивать, завершать ( annuum munus C)si quid paras, celerius confice Pt — если ты что-л. затеваешь, кончай поскорее4) совершать, проделывать, пройти (longam viam C, Su; tertiam partem itineris Nep)5)а) прожить ( cursum vitae C)6) приобретать, наживать ( permagnam ex aliquā re pecuniam C); стяжать ( bene loquendi famam C)7) составлять, набирать, мобилизовать (exercitum C; legiones ex novo delectu Cs)8) причинять, доставлять ( aliquid mali alicui Ter); вызывать ( motus animorum C)9) устраивать (ludos C; nuptias Ter)c. pacem alicujus Ter — заключать мир (примиряться) с кем-л.c. alicui eas centurias C — обеспечить кому-л. (на выборах) голоса этих центурий10) составлять, сочинять, писать (tabulae litteris Graecis confectae Cs; c. orationes Nep)11) улаживать, сговариваться ( cum aliquo ae aliqua re C)12) делать, настраивать (animum alicujus misericordem, auditorem benevolum c. C)13) pass. (о небесных телах) заходить, садиться14) измельчать, дробить, напр. колоть ( ligna ad fornacem Cato), разжёвывать (escas C; cibum L), ( о жвачных) пережёвывать ( boves in conficiendo cibo lenti Col)15) поедать, пожирать (prandium Pl; maximam vim serpentium Nep — об ибисах); перен. проедать, растрачивать ( patrimonium C)16) истреблять, уничтожать (nihil est manu factum, quod non conficiat vetustas C; conficiunt ignes silvas Lcr)17) умерщвлять, убивать (leones Sen; feras Su; aliquem sică C)перен. усваивать ( lectio multa iteratione mollīta et velut confecta Q)19) истощать, изнурять (quum corporis morbo, tum animi dolore confectus C; macie confectus lupus Ph)confectus senectute C, aevo V или aetate Cs, Sl, Ctl — удручённый старостью, дряхлыйmaerore se c. C — терзаться скорбью20) покорять, подавлять, порабощать (provinciam L; Britanniam C)21) futuo ( confĭci ab aliquo Su)22) делать вывод, (умо)заключать ( ex testimoniis alicujus C)ex quo conficitur, ut... C — из чего следует, что.. -
4 desum
dē-sum, fuī, —, esse1) недоставать, не хватать (inopiae desunt multa, avaritiae omnia PS)aliquando superesse, aliquando d. Sen — то находиться в избытке, то не хвататьnon defuit quod respondereturt deerat qui daret responsum L — было что отвечать, но не было того, кто мог бы дать ответ2) быть недостаточным, неполным или несовершенным (cui si quid adjici potest, defuit Sen)3) не участвовать ( bello C); не присутствовать, отсутствовать ( convivio C)4) упустить ( alicui rei)d. occasioni Cs — не использовать случаяd. tempori L — упустить времяnihil contumeliarum defuit, quin subiret Su — не было оскорбления, которого бы он не испытал5) оставлять без помощи, не помогать (alicui opera, consilio, labore non d. C)causae communi non d. C — не отказывать в помощи общему делуnullo loco d. alicui L — помогать (служить) кому-л. везде и повсюду6) не заботиться, пренебрегать (rei publicae C; saluti communi Cs)tibi neque hortanti deero, neque roganti C — я не пренебрегу ни твоими уговорами, ни твоими просьбами7) не исполнять (d. officio C)d. sibi C — не обращать на себя внимания, вредить самому себеnos, consules, desumus C — (это) мы, консулы, бездействуем (не исполняем своих обязанностей)non deerp C etc. — за мной дело не станет -
5 expeto
ex-peto, petīvī, petītum, ere1) стараться достать, добиваться, домогаться, желать (pecuniam C; vincere C; quid est quod expĕtas amplius? C)e. vitam alicujus C — посягать на чью-л. жизньe. aliquid ab aliquo C — просить (требовать) чего-л. у кого-л.sibi consilia e. Pl — принять решенияe. poenas ab aliquo L, C — наказать кого-л.2) устремляться ( medium terrae locum C); обращаться, обрушиваться (in aliquem, редко Pl alicui)omnes clades belli in aliquem expĕtunt L — все бедствия войны падают на (обращаются против) кого-л.3) достигать, продолжатьсяaetatem e. Pl — длиться вечноe. aliquid и aliquem VF — расспрашивать о чём-л. и о ком-л -
6 instituo
īn-stituo, uī, ūtum, ere [ statuo ]1)а) ставить ( amphoram H)i. boves ad aratrum Col — запрягать волов в плугvestigia i. V — ступатьб) водружать( arborem Su); сажать ( laureas Su); расставлять, размешать (partem copiarum, exercitum L)2) выстраивать, строить (i. aciem Cs); сооружать, воздвигать (строить) (turrim, pontem, naves Cs); проводить ( fossas Cs); создавать, делать ( opus H); формировать, комплектовать (exercitum, duas legiones Sl)3)а) устраивать (res C; convivium Su; ludos O)animum nequire ad cogitandum i. Ter — не быть в состоянии собраться с мыслямиaliquem in animum i. Ter — горячо привязаться к кому-л.argumenta in pectus multa i. Pl — много дум передуматьб) приготовлять, доставлять, добывать ( magnum pilorum numerum Cs); приобретать (i. sibi amicos C)4) вводить ( legem C); заводить ( codicem C); постановлять, устанавливать, учреждать (festos dies L; libertatem et consulatum T; aliquid in re militari Su)5) назначать (i. aliquem herēdem, tutorem C)7) выставлять, выдвигать ( condicionem C)8) организовывать, устраивать, приводить в порядок ( civitalem C)9) решать (i. aliquid facere C); предпринимать, приступать, начинать (i. historiam C; i. iter C; i. historias scribere Nep)perge, ut instituisti C — продолжай, как начал10)а) наставлять, учить ( adulescentes C); обучать (i. aliquem ad dicendum C; i. aliquem artibus Q; aliquem Latine loqui Col)i. aliquem lyrā Q — учить кого-л. игре на лиреб) дрессировать ( elephantos QC) -
7 mors
mortis (abl. ē и ī) f.1) смерть, кончина (voluntaria, repentina C; honesta Ter, Nep)alicui morti esse C — причинить кому-л. смертьmortem obire C, VP — умереть, скончатьсяmortem occumbere V — умереть насильственной смертью (преим. пасть в бою)m. extrema Ctl, V (suprema H) — последние минуты жизни2) pl. случаи смерти ( multae clarae mortes C)3) труп, мертвое тело ( mortem alicujus lacerare C)in Attalico m. nixa toro Prp — тело, покоящееся на атталовом (т. е. пышном) катафалке5) кровьensis multa morte V — меч, обагрённый кровью -
8 pecco
āvī, ātum, āre (арх. fut. Pl peccasso)1) совершать проступок, погрешать, провиниться, тж. совершать оплошность, ошибаться (in или erga aliquem C, Pl и in aliquo CJ, H)p. (in) aliquā re или aliquid — поступить неправильно (ошибиться) в чём-л. (verbo uno O; in unā syllăbā или unam syllabam Pl)sibi quisque peccat погов. Pt — всякому приходится расплачиваться за свои грехиp. in turpem rem (v. l. in turpi re) PS — совершить позорный поступок2) спотыкаться ( equus peccat H) -
9 subjicio
jēcī, jectum, ere [ sub + jacio ]1) бросать, ставить, класть под, подкладывать, подставлять (aliquid alicui rei, реже sub aliquid)s. epistulam pulvino QC (sub pulvīnum Nep) — положить письмо под подушкуignem alicui rei s. C, O, bAfr — развести огонь под чём-л., поджечь что-л.s. caudam utero Ph — поджать хвостaliquid oculis s. C, L — сделать что-л. очевиднымaliquid cogitationi suae s. C — обдумать что-л.multa sub unum aspectum s. Q — охватить многое в одном (кратком) обзореnotionem (sententiam) voci и sub voce s. C, G — вложить смысл в слово, связать слово с (определённым) понятиемalicui verbo duas res s. Cs — понимать какое-л. слово в двояком смысле2) подчинять, покорять (provinciam alicui T; se potestati C и sub potestatem alicujus rhH.)s. species genĕri Q — подчинить виды роду, т. е. объединить виды в родеfas, justum, pium, aequum, mansuetum subjĭci possunt honestati Q — (высшая) правда, законность, добродетель, справедливость, кротость, (всё это) может быть объединено в понятии честности3) подвергать, обрекать, ставить в зависимостьs. navigationem hiemi Cs — подвергать плавание опасностям зимних бурьs. aliquid praeconi L, Sen (voci praeconis или sub praeconem C) — назначить что-л. к продаже с молоткаterram ferro s. C — обрабатывать землю4) ставить вместо, подставлять, замещать, заменять (integras copias vulneratis bAl; verbum pro verbo C)5) совершать подлог, подменять, подделывать (testamentum C; librum Nep)s. testem Q — подставлять (подкупать) свидетеля6) бросать вверх, подбрасывать ( mataras inter carros rotasque Cs); подниматьs. aliquem in equum L — посадить кого-л. на коняcorpus saltu in equum s. V — вскочить на коня7) пододвигать, подводить, приближать, ставить близ, размещать подле (s. legiones castris Cs; s. se iniquis locis Cs)8) давать, передавать, вручать (alicui aliquid C etc.)9) внушать (alicui spem L; amor carmina subjĭcit Prp)sibi aliquid s. Sulpicius ap. C — представить (вообразить) себе что-л. или вспомнить о чём-л.10) присоединять, прибавлять ( syllăbam longam brevi H)11) отвечать, возражать ( pauca alicui V). — см. тж. subjectus и subjecta
См. также в других словарях:
CAPITE multa testabantur Veteres — Allidebant in luctu. Victorinus de Augusto, post cladem Varianam. In tantum per doluti, ut cerebri variô incussu parietem pulsaret, veste, capillôque et reliquis lugentium indictis deformis. Livius l. 25. c. 27. Postquam Asdrubalem Gisgonis… … Hofmann J. Lexicon universale
ARAUSIO — Urbs, Episcopatus et Principatus Galliae, in Provincia a Rhodano milliari, et Avenione 3. circiter milliaribus distat. Varia a Veteribus nomina sortita est, Arausio Cavarum, vel secundanorum, Arausica Civitas, et Arausionensis urbs, quô nomine a… … Hofmann J. Lexicon universale
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
BRENNUS — I. BRENNUS Gallorum Senonum Dux, qui cum 300. armatorum milibus in Italiam irrumpens, Clusium, hodie Chiusi, in Tuscia, obsedit, inde a Romanis, quorum opem obsessi imploraverant, depulsus: in hos proin armis conversis, illos apud Alliam fluv.… … Hofmann J. Lexicon universale
Mann — 1. A blind man may perchance hit the mark. – Tauben und Hühner Zeitung (Berlin 1862), Nr. 6, S. 46. 2. A Mann a Wort oder a Hundsfott. (Ulm.) 3. A Mann wie a Maus ün a Weib wie a Haus is noch nit gleich. (Jüd. deutsch. Warschau.) Will sagen, dass … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
ANNULI — originis incertae; fabulae illorum vetustatem a rupe Caucatea repetunt et Promethei vincula eo detorquent. Troianis certe temporibus usum Annuli fuisse ignoratum, Plinius affirmat, hâc ratione ductus, quod Homerus eorum nullam fecerit mentionem,… … Hofmann J. Lexicon universale
Gott — 1. Ach du grosser Gott, was lässt du für kleine Kartoffeln wachsen! – Frischbier2, 1334. 2. Ach Gott, ach Gott, seggt Leidig s Lott, all Jahr e Kind on kein Mann! (Insterburg.) – Frischbier2, 1335. 3. Ach, du lieber Gott, gib unserm Herrn ein n… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox … Hofmann J. Lexicon universale
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
MYSTERIUM — Graeca vox, paganis olim frequens, nec Scripturis Patribusque ignota. Origo nominis Hebraica, satar enim eccultare est: Mistar, aut Mister est res obscondita, secretum. Graeci Grammatici etymon varie explicant, Μυεῖν est arcanam doctrinam tradere … Hofmann J. Lexicon universale
ORACULUM — Luc. Senecae Praefat. l. 1. Controv. voluntas est divina hominis ore denuntiata. Ciceroni Topic. Deorum Oratio. Hinc, quod Principes Romani aliquid Maiestatis superhumanae, unde Divi appellabantur, sibi attribuêre, Deorumque e numero sese esse… … Hofmann J. Lexicon universale